1. Định nghĩa chiến lược và chiến thuật
Trong kinh doanh và marketing, việc phân biệt giữa “chiến lược” và “chiến thuật” không chỉ là vấn đề khái niệm – mà là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả của toàn bộ hệ thống vận hành. Do đó, hiểu đúng và dùng đúng hai thuật ngữ này là bước đầu để tối ưu hóa mọi nỗ lực tăng trưởng.
1.1. Chiến lược là gì?
Chiến lược (strategy) là bản thiết kế tổng thể mang tính dài hạn, định hướng toàn bộ hoạt động của tổ chức. Nó trả lời cho câu hỏi “Doanh nghiệp đang đi đâu và sẽ đi như thế nào?”
- Là kế hoạch dài hạn có tính định vị và dẫn đường cho mọi hoạt động.
- Bao gồm tầm nhìn, sứ mệnh, giá trị cốt lõi và các mục tiêu lớn.
- Thường được xác lập bởi lãnh đạo cấp cao dựa trên phân tích môi trường và năng lực nội tại.
- Mục tiêu của chiến lược là xây dựng lợi thế cạnh tranh bền vững.
Ví dụ: Một công ty FMCG có thể đặt chiến lược 5 năm là trở thành thương hiệu số 1 trong ngành hàng chăm sóc cá nhân tại Đông Nam Á thông qua mở rộng phân phối và xây dựng thương hiệu địa phương.
1.2. Chiến thuật là gì?
Chiến thuật (tactics) là những hành động cụ thể, có tính ngắn hạn, nhằm hiện thực hóa từng phần của chiến lược tổng thể. Nếu chiến lược là “bản đồ toàn chặng”, thì chiến thuật là “từng bước chân” để tiến tới mục tiêu.
- Là kế hoạch ngắn hạn, tập trung vào một giai đoạn hoặc chiến dịch cụ thể.
- Triển khai bởi các bộ phận chức năng (marketing, sales, vận hành…).
- Tùy chỉnh linh hoạt dựa theo bối cảnh, dữ liệu và phản hồi thị trường.
- Chiến thuật tốt giúp đo lường hiệu suất rõ ràng, từ đó tối ưu từng điểm chạm.
Ví dụ: Để phục vụ chiến lược mở rộng nhận diện thương hiệu, đội marketing có thể triển khai chiến thuật hợp tác với KOL địa phương trong 3 tháng.
2. Chiến lược và chiến thuật khác nhau ở những điểm nào?
Sau khi đã hiểu khái niệm cơ bản, bước tiếp theo quan trọng là phân biệt rõ chiến lược và chiến thuật – để tránh nhầm lẫn trong vận hành thực tế. Đây là hai cấp độ tư duy khác nhau: một bên định hướng tổng thể, một bên triển khai hành động.
| Tiêu chí | Chiến lược | Chiến thuật |
| Mục tiêu | Xác định mục tiêu dài hạn, tầm nhìn và hướng đi tổng thể | Nhắm tới mục tiêu ngắn hạn, cụ thể trong từng chiến dịch |
| Thời gian | Dài hạn: 3–5 năm hoặc hơn | Ngắn hạn: theo tuần, tháng, quý |
| Cấp độ quyết định | Lãnh đạo cấp cao: CEO, CMO, Ban Giám đốc | Quản lý cấp trung và nhóm thực thi |
| Phạm vi | Bao quát toàn doanh nghiệp hoặc toàn bộ chiến dịch lớn | Tập trung vào từng bộ phận, kênh hoặc nhóm khách hàng cụ thể |
| Tính linh hoạt | Ổn định trong thời gian dài, chỉ điều chỉnh khi có biến động lớn | Linh hoạt cao, điều chỉnh thường xuyên dựa trên dữ liệu và phản hồi |
| Vai trò | Định vị doanh nghiệp, định hướng nguồn lực và tạo lợi thế cạnh tranh | Triển khai cụ thể các hoạt động, đảm bảo chiến lược được hiện thực hóa |
| Ví dụ thực tế | Mở rộng sang thị trường Đông Nam Á trong 5 năm tới | Chạy chiến dịch Facebook Ads tại Việt Nam trong 1 tháng |
3. Ví dụ thực tế về chiến lược và chiến thuật
Để hình dung rõ hơn về sự khác biệt giữa chiến lược và chiến thuật, chúng tôi cung cấp thêm 2 ví dụ dưới đây để bạn đọc và phân tích.
3.1. Amazon: Từ chiến lược “cửa hàng mọi thứ” đến hệ sinh thái toàn diện
Chiến lược tổng thể: Amazon đặt mục tiêu trở thành “cửa hàng có mọi thứ trên đời” (the everything store), cung cấp đa dạng sản phẩm và dịch vụ để phục vụ nhu cầu của khách hàng trên toàn cầu.
Các chiến thuật triển khai:
- Phát triển Amazon Prime: Giới thiệu chương trình thành viên Amazon Prime với các lợi ích như giao hàng miễn phí trong 2 ngày, truy cập vào dịch vụ streaming và ưu đãi độc quyền, nhằm tăng cường sự trung thành của khách hàng.
- Mở rộng dịch vụ AWS: Cung cấp dịch vụ điện toán đám mây Amazon Web Services (AWS) cho doanh nghiệp, tạo nguồn doanh thu lớn và củng cố vị thế trong lĩnh vực công nghệ.
- Tối ưu hóa trải nghiệm người dùng: Sử dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo để cá nhân hóa đề xuất sản phẩm, cải thiện giao diện người dùng và quy trình mua sắm trực tuyến.
- Mở rộng kênh phân phối: Mua lại Whole Foods để thâm nhập vào thị trường bán lẻ thực phẩm và tăng cường sự hiện diện vật lý.
3.2. Coca-Cola: Chiến lược toàn cầu hóa kết hợp với địa phương hóa
Chiến lược tổng thể: Coca-Cola theo đuổi chiến lược toàn cầu hóa, xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và nhất quán trên toàn thế giới, đồng thời điều chỉnh sản phẩm và chiến dịch marketing để phù hợp với từng thị trường địa phương.
Các chiến thuật triển khai:
- Chiến dịch “Share a Coke”: In tên người lên lon Coca-Cola để tạo sự cá nhân hóa và khuyến khích người tiêu dùng chia sẻ sản phẩm trên mạng xã hội.
- Tối ưu hóa kênh phân phối: Hợp tác với các nhà bán lẻ địa phương để đảm bảo sản phẩm luôn có mặt tại các điểm bán hàng phù hợp với thói quen mua sắm của người tiêu dùng.
- Đa dạng hóa sản phẩm: Phát triển các dòng sản phẩm mới như Coca-Cola Zero Sugar để đáp ứng nhu cầu về sức khỏe và xu hướng tiêu dùng thay đổi.
- Tài trợ sự kiện và hoạt động cộng đồng: Hỗ trợ các sự kiện thể thao, âm nhạc và hoạt động xã hội để tăng cường nhận diện thương hiệu và kết nối với cộng đồng địa phương.
4. Cách đo lường, theo dõi chiến lược và chiến thuật
Chiến lược và chiến thuật là hai phần của cùng một bức tranh, chúng phối hợp với nhau giúp tổ chức được thành công lâu dài. Bạn nên thường xuyên xem xét cả hai phần để đảm bảo doanh nghiệp đang tiến bộ.
Dưới đây là gợi ý của chúng tôi với việc đo lường hai yếu tố trên:
- Cách đo lường và theo dõi chiến lược
Để theo dõi chiến lược, bạn cần chọn một số chỉ số hiệu suất chính (KPI) giúp đánh giá hiệu quả thực hiện.
Một KPI tốt sử dụng dữ liệu định lượng để trả lời các câu hỏi về tiến độ và đưa ra ý tưởng cải thiện con số đó. Ví dụ, nếu chiến lược của bạn là tăng sự hài lòng của khách hàng, thì điểm số nhà quảng bá ròng (NPS) có thể là KPI phù hợp.
Hãy nhớ đặt mục tiêu cụ thể cho từng KPI và chia nhỏ chúng theo các khoảng thời gian có thể đạt được. (Tôi có viết một bài giải thích chi tiết về cách làm việc này.)
- Cách đo lường và theo dõi chiến thuật
Đối với chiến thuật, trọng tâm là về kế hoạch và các thành phần cấu thành. Chiến thuật thường có ngày bắt đầu và kết thúc rõ ràng, nguồn lực được phân bổ cụ thể, cùng các mốc thời gian và công việc cần thực hiện để đạt được mục tiêu.
Một điều quan trọng cần lưu ý là phải có người chịu trách nhiệm cho từng chiến thuật, vì vậy luôn phải giao “người sở hữu” cho mỗi chiến thuật.
Khi xem xét tổng thể, các chiến thuật sẽ cho bạn những bước cụ thể cần theo dõi mọi hoạt động liên quan hoặc gắn liền với chiến lược, bao gồm các OKR hoặc KPI liên quan. Nếu bạn đã phân bổ nguồn lực cho chiến thuật nào đó, hãy theo dõi cách sử dụng nguồn lực và số ngân sách còn lại.
Nếu bạn đang tìm hiểu cách xây dựng chiến thuật trong kinh doanh, hãy tham khảo bài viết Chiến thuật là gì? 5 bước xây dựng chiến thuật kinh doanh.
5. Kết luận
Qua bài viết này, hy vọng bạn đã phân biệt được chiến lược và chiến thuật. Chiến lược là định hướng lớn, chiến thuật là hành động cụ thể. Một doanh nghiệp có thể sở hữu một tầm nhìn đúng, nhưng nếu thiếu chiến thuật phù hợp hoặc triển khai rời rạc, kết quả vẫn là thất bại. Ngược lại, chỉ tập trung làm từng việc nhỏ mà thiếu bản đồ tổng thể, thì mọi nỗ lực dễ bị lệch hướng.
Nếu bạn đang có nhu cầu liên quan đến dịch vụ Marketing tổng thể cùng các dịch vụ khác, hãy liên hệ ngay với MIC Creative để được tư vấn giải pháp tối ưu nhất. Chúng tôi tự tin là đối tác Marketing nắm bắt thị trường, thấu hiểu khách hàng, thành thạo công cụ và luôn luôn sáng tạo.
