1. Mascot là gì?
Mascot là nhân vật biểu tượng đại diện cho thương hiệu mang tính cách, cảm xúc hoặc thông điệp mà doanh nghiệp muốn truyền tải. Trong marketing, mascot được xem là linh vật thương hiệu, thường xuất hiện xuyên suốt trong các chiến dịch truyền thông nhằm tăng nhận diện và tạo sự gắn kết với khách hàng.
Từ “mascot” bắt nguồn từ tiếng Pháp mascotte, nghĩa là “bùa may mắn”. Ban đầu xuất hiện trong thể thao, sau này dần trở thành biểu tượng quen thuộc trong quảng cáo, sự kiện và xây dựng thương hiệu.
Khác với Logo hay hình minh họa. Mascot có tính nhân hóa cao – thường là “nhân vật” sống động, có tên gọi, biểu cảm và hành vi riêng.
2. Vì sao mascot ngày càng quan trọng trong marketing thương hiệu?
Mascot không đơn thuần là hình ảnh phụ họa – đây là một công cụ truyền thông mạnh nếu được sử dụng đúng cách. Trong bối cảnh người tiêu dùng liên tục tiếp xúc với hàng loạt nội dung mỗi ngày, việc tạo được sự nhận diện nhanh và cảm xúc tích cực với thương hiệu là một lợi thế lớn.
Cụ thể, linh vật thương hiệu sẽ giúp thương hiệu đạt được các mục tiêu sau:
- Tăng khả năng nhận diện thương hiệu: Người dùng có thể quên tên thương hiệu, nhưng vẫn nhớ linh vật với biểu cảm, tính cách hoặc khẩu hiệu riêng.
- Tạo cảm xúc và sự gần gũi: Mascot có thể biểu cảm, tương tác, “sống” như một người thật giúp thương hiệu dễ kết nối với khách hàng, nhất là các ngành hướng đến cảm xúc hoặc startup trẻ trung.
- Linh hoạt trong truyền thông đa kênh: Một mascot nhất quán có thể dùng linh hoạt từ video, mạng xã hội đến sự kiện, giúp giảm chi phí thiết kế và tăng độ nhận diện.
3. Các loại mascot được sử dụng phổ biến
Tùy theo mục tiêu thương hiệu và nhóm khách hàng, mascot có thể được xây dựng theo nhiều hình thức khác nhau. Chúng tôi nhận thấy có 3 kiểu mascot được sử dụng nhiều nhất hiện nay:
a) Mascot hình người
Thường mô phỏng tính cách con người – đại diện cho chính thương hiệu hoặc nhóm khách hàng mục tiêu. Kiểu mascot này dễ tạo chiều sâu cảm xúc và được dùng phổ biến trong ngành thực phẩm, giáo dục, ngân hàng.
Ví dụ: Colonel Sanders (KFC), Cá hộp 3 cô gái (mô phỏng 3 cô gái sáng lập ra món này).
b) Mascot động vật
Mascot động vật tạo thiện cảm nhanh nhờ sự quen thuộc. Các linh vật động vật thường được “nhân hóa” để truyền tải tính cách như vui vẻ, mạnh mẽ, đáng tin cậy.
Ví dụ: Chú ong của thương hiệu Jollibee, chú cú xanh của Duolingo
c) Mascot biểu tượng hoặc đồ vật nhân hóa
Dạng này phù hợp với thương hiệu công nghệ, startup, hoặc sản phẩm khó hình dung. Thiết kế linh hoạt, dễ nhận diện, dễ tạo bản vẽ động.
Ví dụ: Android Robot, M&M’s Talking Candies, Geico Gecko.
4. Quy trình thiết kế mascot hiệu quả cho thương hiệu
Một mascot tốt không phải là hình vẽ đẹp, mà là công cụ chiến lược được thiết kế bài bản – từ nghiên cứu đến triển khai dài hạn. Dưới đây là quy trình thường áp dụng trong thực tế:
4.1. Xác định cá tính thương hiệu & đối tượng mục tiêu
Mascot cần phản ánh đúng tinh thần thương hiệu, không phải chỉ cần dễ thương hay “bắt mắt”. Nếu chọn linh vật không ăn khớp với định vị hoặc sai tệp khách hàng, người xem có thể nhớ nhân vật – nhưng quên mất thương hiệu là ai.
Ví dụ: Duolingo định vị là ứng dụng học ngôn ngữ vui vẻ, gần gũi giúp tạo nhân vật cú xanh dễ thương, mang tính cách hài hước, “lầy lội”.
4.2. Lên concept: hình dáng, màu sắc, tính cách, biểu cảm
Dựa trên định hướng ở bước 1, xác định hình dạng (người, vật, biểu tượng), tone màu chủ đạo, phong cách hành vi… Linh vật càng có cá tính riêng, càng dễ để thương hiệu tạo dấu ấn lâu dài.
Lưu ý cần tránh:
- Thiết kế quá chi tiết hoặc phối màu loang phức tạp sẽ khó ứng dụng sau này.
- Thiếu tính cách, biểu cảm khiến mascot “chết lặng” dù hình ảnh đẹp.
4.3. Thiết kế linh hoạt cho nhiều định dạng: 2D, 3D, mô hình, chuyển động
Một mascot hiệu quả không dừng ở ảnh tĩnh. Cần chuẩn bị các phiên bản khác nhau để sử dụng linh hoạt: 2D dùng cho in ấn, 3D để dựng video, mô hình cắt foam cho sự kiện, animation dùng trên mạng xã hội.
Ví dụ: Android Bot có phiên bản in trên hộp sản phẩm, mô hình tại sự kiện Google I/O, và phiên bản chuyển động dùng trong video hướng dẫn.
Lưu ý cần tránh:
- Nhiều mascot không thể dùng vì quá phức tạp hoặc không scale tốt.
- Thiếu thử nghiệm thực tế dễ khiến mascot “bị bóp méo” khi dùng nhỏ hoặc động.
4.4. Thử nghiệm ứng dụng thực tế
Trước khi ra mắt chính thức, nên test linh vật trong bối cảnh thật: banner quảng cáo, social post, giao diện website… để xem có bị mờ, vỡ tỉ lệ, hoặc lệch cảm xúc khi lên màu.
Ví dụ: Một số thương hiệu startup thử nghiệm mascot trên TikTok, nếu phản hồi tốt mới dùng chính thức trên bao bì hoặc landing page.
4.5. Điều chỉnh & triển khai dài hạn
Sau khi mascot đi vào sử dụng, cần có bộ hướng dẫn đi kèm: quy định tỷ lệ, bảng màu, góc nhìn, biểu cảm được phép dùng… Đảm bảo mascot nhất quán khi xuất hiện ở nhiều nơi, nhiều thời điểm.
Ví dụ: M&M’s có bộ mascot cho từng màu kẹo – mỗi nhân vật có tính cách riêng nhưng cùng tông thiết kế. Nhờ đó, dễ triển khai đồng bộ từ quảng cáo TV đến bài đăng mạng xã hội.
Lưu ý cần tránh:
- Thay đổi linh vật tùy hứng mỗi mùa chiến dịch sẽ khiến thương hiệu bị rối nhận diện.
- Không có guideline rõ ràng → nhân sự dùng sai, phối màu sai, khiến mascot trở thành chi tiết gây nhiễu thay vì hỗ trợ thương hiệu.
5. Khi nào doanh nghiệp nên sử dụng mascot?
Mascot là công cụ gia tăng độ nhận diện và cảm xúc hiệu quả, nhưng không phải lúc nào cũng phù hợp. Về mặt lợi thế, mascot có thể giúp thương hiệu nổi bật hơn nhờ tính nhân hóa, khả năng linh hoạt xuất hiện đa nền tảng và dễ tạo liên tưởng. Tuy nhiên, xây dựng mascot cũng đòi hỏi đầu tư nghiêm túc, từ thiết kế đến quản lý hình ảnh và tiềm ẩn rủi ro nếu không gắn với chiến lược thương hiệu dài hạn.
Do đó, doanh nghiệp chỉ nên cân nhắc sử dụng mascot khi thật sự cần một hình ảnh đại diện xuyên suốt, đặc biệt trong các trường hợp như:
- Đối tượng khách hàng là giới trẻ hoặc đại chúng cần tính nhận diện mạnh.
- Chiến dịch cần tăng yếu tố cảm xúc, tương tác và gắn kết sâu với khách hàng.
- Mục tiêu là xây dựng định vị thương hiệu lâu dài, khác biệt rõ rệt so với đối thủ.
Nếu bạn muốn biết cách xây dựng thương hiệu cá nhân hiệu quả, xem thêm tại bài viết Personal branding: 10 bước xây dựng thương hiệu cá nhân
6. Kết luận
Qua bài viết này, chúng tôi đã giúp bạn hiểu rõ mascot là gì, cùng với đó chi tiết quy trình xây dựng linh vật cho thương hiệu một cách hiệu quả. Hy vọng những thông tin hữu ích trên đây sẽ giúp doanh nghiệp có những chiến dịch marekting lan truyền thương hiệu mạnh mẽ.
Nếu bạn đang có nhu cầu liên quan đến dịch vụ Marketing tổng thể cùng các dịch vụ khác, hãy liên hệ ngay với MIC Creative để được tư vấn giải pháp tối ưu nhất. Chúng tôi tự tin là đối tác Marketing nắm bắt thị trường, thấu hiểu khách hàng, thành thạo công cụ và luôn luôn sáng tạo.
