Meta, công ty mẹ của Facebook và Instagram, đang đối mặt với một đơn khiếu nại từ tổ chức quyền kỹ thuật số NOYB của Áo, vì vi phạm luật riêng tư của Liên minh châu Âu (EU). Theo NOYB, Meta đã xâm phạm quyền riêng tư của người dùng bằng cách bắt họ phải trả phí để từ chối bị theo dõi trên các nền tảng mạng xã hội của mình.
Vi phạm Quy định bảo vệ dữ liệu chung (GDPR)
Theo Quy định bảo vệ dữ liệu chung (GDPR) được EU áp dụng từ năm 2018, người dùng có quyền từ chối cho các nền tảng thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân của họ cho mục đích quảng cáo hoặc bất kỳ mục đích nào khác. Việc từ chối này phải dễ dàng như việc đồng ý, và không được gắn liền với bất kỳ điều kiện nào.
Tuy nhiên, theo đơn khiếu nại của NOYB, Meta đã bỏ qua quyền này của người dùng, bằng cách chỉ cho phép họ từ chối bị theo dõi nếu họ nâng cấp lên các gói dịch vụ trả phí không có quảng cáo. Điều này có nghĩa là người dùng phải trả “phí riêng tư” để được tôn trọng quyền riêng tư của mình.
Hiện nay, việc đồng ý bị theo dõi trên các nền tảng Facebook và Instagram chỉ đơn giản bằng một thao tác nhấp chuột, nhưng để thu hồi quyền buộc người dùng phải duyệt một số trang web và chấp nhận trả “phí riêng tư” để được cung cấp dịch vụ không có quảng cáo.
Từ tháng 11/2023, để tuân thủ GDPR, Meta cho phép người dùng Facebook và Instagram ở châu Âu có thể đăng ký các gói dịch vụ trả phí không có quảng cáo, trong đó người dùng có thể lựa chọn về việc cho nền tảng thu thập và sử dụng dữ liệu của họ phục vụ hoạt động quảng cáo được nhắm mục tiêu.
‘Phí riêng tư’ dao động từ 9,99 Euro/tháng (với người dùng web) đến 12,99 Euro/tháng (với người dùng iOS và Android). Từ ngày 1/3, dự kiến người dùng sẽ phải trả thêm 6 Euro/tháng (với người dùng web) đến 8 Euro/tháng (với người dùng iOS và Android) cho mỗi tài khoản.
Massimiliano Gelmi, luật sư của NOYB, cho biết: “Luật pháp rất rõ ràng, việc từ chối cũng phải dễ dàng như đưa ra sự đồng ý. Tuy nhiên, việc phải trả tới 251,88 Euro/năm để từ chối không đơn giản như nhấp vào “OK” để chấp nhận bị “theo dõi”.
Phản ứng của Meta
Trước đơn khiếu nại của NOYB, Meta đã phản bác bằng một bài đăng trên blog, trong đó tuyên bố việc trả phí dịch vụ để thay thế cho việc xem quảng cáo là một mô hình kinh doanh có uy tín và hiệu quả về mặt kinh tế trong nhiều ngành. Vì vậy, việc Meta cung cấp gói dịch vụ không có quảng cáo là ‘giải pháp tốt nhất để tuân thủ’ và ‘đáp ứng những phát triển quy định, hướng dẫn và quyết định mới nhất của tòa án do các cơ quan quản lý và tòa án hàng đầu châu Âu đưa ra trong những năm gần đây’.
Meta cũng khẳng định rằng họ đã cung cấp cho người dùng nhiều lựa chọn về việc quản lý dữ liệu của họ, bao gồm việc tắt các tính năng quảng cáo nhắm mục tiêu, xóa lịch sử hoạt động trên nền tảng, hoặc yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân.
Tuy nhiên, NOYB cho rằng những lựa chọn này không đủ để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, và rằng Meta đã vi phạm nguyên tắc cấm gắn kết (coupling) trong GDPR, theo đó các nền tảng không được yêu cầu người dùng phải đồng ý với việc xử lý dữ liệu không liên quan đến việc cung cấp dịch vụ.
NOYB đã yêu cầu các cơ quan quản lý dữ liệu của Áo, Bỉ, Đức, Pháp, Ireland, Ý, Luxembourg, Hà Lan, Tây Ban Nha và Vương quốc Anh xem xét đơn khiếu nại của họ, và có thể áp dụng các biện pháp xử phạt lên Meta nếu xác định họ vi phạm GDPR.
