Thị phần là gì? Cách tính thị phần và chiến lược mở rộng

1. Thị phần là gì?

Thị phần (market share) là tỷ lệ phần trăm doanh thu hoặc sản lượng mà một doanh nghiệp chiếm được trong tổng thị trường ngành. Đây là chỉ số then chốt giúp đánh giá mức độ hiện diện và sức ảnh hưởng của doanh nghiệp trên thị trường.

Ý nghĩa và vai trò của thị phần đối với doanh nghiệp:

• Phản ánh vị thế cạnh tranh trên thị trường.
• Đo lường khả năng kiểm soát thị trường và tệp khách hàng.
• Cho thấy tiềm năng tăng trưởng qua từng giai đoạn.
• Làm căn cứ điều chỉnh chiến lược về giá, phân phối và marketing.

2. Cách tính thị phần đơn giản, dễ áp dụng

Để theo dõi hiệu quả kinh doanh, so sánh với đối thủ và ra quyết định chiến lược kịp thời, bạn cần hiểu rõ cách tính thị phần chính xác.

Dưới đây là hai phương pháp tính thị phần phổ biến và dễ áp dụng, phù hợp với hầu hết các loại hình doanh nghiệp mà bạn nên tham khảo.

 Cách 1: Tính theo doanh thu

• Công thức: Thị phần (%) = (Doanh thu doanh nghiệp / Tổng doanh thu thị trường) × 100
• Ví dụ: Nếu doanh nghiệp A có doanh thu 120 tỷ đồng, trong khi tổng doanh thu toàn ngành là 600 tỷ →
  Thị phần = (120 / 600) × 100 = 20%

Gợi ý: Phương pháp này phù hợp với các ngành dịch vụ, bán lẻ, công nghệ hoặc bất kỳ lĩnh vực nào có thể tổng hợp số liệu doanh thu.

Cách 2: Tính theo sản lượng

• Công thức: Thị phần (%) = (Sản lượng doanh nghiệp / Tổng sản lượng thị trường) × 100
• Ứng dụng: Thường dùng trong các ngành tiêu dùng nhanh (FMCG), sản xuất, hoặc sản phẩm vật lý có thể đo lường bằng đơn vị bán ra (hộp, chai, kg…).
• Ví dụ thực tế: Giả sử trong năm 2024, công ty A sản xuất và bán ra 25 triệu lon nước ngọt, trong khi tổng sản lượng của toàn ngành tại Việt Nam là 125 triệu lon → Thị phần = (25 / 125) × 100 = 20%. Như vậy, công ty A đang chiếm 20% thị phần sản lượng trong ngành nước giải khát, bất kể giá bán cao hay thấp.

Gợi ý: Phù hợp khi doanh thu không phản ánh đúng quy mô do chênh lệch giá bán, chiết khấu hoặc định vị thương hiệu.

3. Cách xác định thị phần doanh nghiệp theo ma trận BCG

Khi đã tính được thị phần của từng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh, doanh nghiệp có thể sử dụng ma trận BCG như một công cụ trực quan để xác định vị trí của từng dòng sản phẩm trên bản đồ chiến lược. Mô hình này dựa trên hai yếu tố chính:

• Thị phần tương đối (so với đối thủ lớn nhất).
• Tốc độ tăng trưởng của thị trường.

Cách xác định thị phần trong mô hình BCG như sau:

• Thị phần tương đối = (Thị phần doanh nghiệp / Thị phần đối thủ dẫn đầu)
  → Nếu doanh nghiệp chiếm 20% và đối thủ dẫn đầu chiếm 40%, thị phần tương đối = 0.5
• Sau đó, kết hợp với tốc độ tăng trưởng của thị trường để phân loại sản phẩm vào 1 trong 4 nhóm:

Lưu ý: Thị phần tương đối là yếu tố quyết định chính để sản phẩm rơi vào nhóm Star, Cash Cow hay Question Mark. Nếu doanh nghiệp không đủ thị phần so với đối thủ dẫn đầu, sản phẩm khó có khả năng sinh lời dài hạn.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng thị phần

Ngoài việc chủ động xác định theo mô hình BCG và các công thức tính nêu trên, doanh nghiệp nên nắm rõ những yếu tố có thẻ ảnh hưởng đến mức tăng trưởng thị phần trong môi trường kinh doanh. Trong đó, chúng tôi nhấn mạnh 4 yếu tố sau:

• Sản phẩm và chất lượng dịch vụ: Sản phẩm tốt, trải nghiệm ổn định và thương hiệu mạnh giúp tăng khả năng giữ chân và mở rộng khách hàng.
• Chiến lược giá và phân phối: Mức giá hợp lý, định vị rõ ràng và hệ thống phân phối rộng là nền tảng để gia tăng độ phủ thị trường.
• Chiến dịch marketing và nhận diện thương hiệu: Marketing đúng tệp và độ phủ thương hiệu cao sẽ thúc đẩy nhu cầu và gia tăng thị phần bền vững.
• Sự thay đổi trong hành vi người tiêu dùng: Nắm bắt nhanh các xu hướng tiêu dùng và công nghệ mới là yếu tố sống còn để duy trì thị phần trong môi trường cạnh tranh.

5. Chiến lược mở rộng thị phần hiệu quả cho doanh nghiệp

Dựa theo những yếu tố ảnh hưởng đến thị phần tăng trưởng chúng tôi đã đề cập trên, doanh nghiệp có thể tham khảo các chiến lược mở rộng thị phần theo gợi ý dưới đây của MIC Creative:

a) Phát triển sản phẩm – đổi mới sáng tạo

Liên tục cải tiến, cho ra mắt dòng sản phẩm mới hoặc nâng cấp phiên bản hiện có giúp thu hút khách hàng tiềm năng và giữ chân người dùng hiện tại. Sáng tạo sản phẩm giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh và mở rộng thị phần vào các phân khúc chưa được khai thác.

b) Định giá cạnh tranh và khuyến mãi

Chiến lược giá linh hoạt giúp doanh nghiệp dễ tiếp cận nhóm khách hàng nhạy cảm về giá. Khi kết hợp với các chương trình khuyến mãi đúng thời điểm (giảm giá, combo, dùng thử), doanh nghiệp có thể đẩy nhanh tốc độ gia nhập thị trường và tăng nhanh thị phần ngắn hạn.

c) Mở rộng kênh phân phối

Đưa sản phẩm tiếp cận đa nền tảng — online, offline, chuỗi bán lẻ, đại lý — giúp gia tăng độ phủ thị trường. Một kênh phân phối mạnh mẽ không chỉ mở rộng điểm chạm với người tiêu dùng mà còn tối ưu hiệu quả logistics.

d) Tập trung vào dịch vụ khách hàng

Trải nghiệm hậu mãi tốt và chăm sóc khách hàng chu đáo là yếu tố giữ chân người dùng, đồng thời tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực. Một tệp khách hàng trung thành ổn định chính là đòn bẩy tự nhiên để gia tăng thị phần bền vững.

e) Mua lại đối thủ, sáp nhập (M&A)

Đây là chiến lược tăng trưởng nhanh, đặc biệt hiệu quả trong thị trường đã bão hòa hoặc có sự phân mảnh cao. Việc sáp nhập giúp doanh nghiệp ngay lập tức mở rộng thị phần, cắt giảm cạnh tranh và tối ưu nguồn lực vận hành.

6. Kết luận

Qua bài viết, bạn đã có cái nhìn tổng quan và rõ ràng hơn về thị phần là gì, từ khái niệm, cách tính theo  đến cách xác định vị trí trong mô hình BCG. Đồng thời, bạn cũng nắm được các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng thị phần và những chiến lược hiệu quả để mở rộng thị phần trong thực tế.

Nếu bạn đang có nhu cầu liên quan đến dịch vụ Marketing tổng thể cùng các dịch vụ khác, hãy liên hệ ngay với MIC Creative để được tư vấn giải pháp tối ưu nhất. Chúng tôi tự tin là đối tác Marketing nắm bắt thị trường, thấu hiểu khách hàng, thành thạo công cụ và luôn luôn sáng tạo.